लोकशाहीचे संकट

crisis of democracy या पुस्तकाची आज आठवण झाली. clashes of civilization लिहिणारे pro. samuel p. huntington यांच्यासोबत pro. michel crozier आणि joji watanuki यांच्या तीन शोध प्रबंधाचे हे पुस्तक. या ग्रंथाचे एकूण पाच विभाग आहेत आणि त्यात एकूण १९ लेख आहेत. त्यांची शीर्षके आहेत-

- the current pessimism about democracy.

- the challenges confronting democratic government.

- are european democracies becoming ungovernable?

(the overload of the decision making system, bureaucratic weight and civic irresponsibility, the european dimension)

- social, economic and cultural causes.

(the increase of social interaction, the impact of economic growth, the collapse of traditional institutions, the upsetting of intellectual world, the mass media, inflation)

- the role and structure of political values.

(the values structure and the problem of rationality, core political beliefs, the impact of social- economic- and cultural changes on the principles of rationality and on the core political beleifs, traditional factors as a counterweight, the risk of social and political regression)

- european vulnerability.

- the viability and governability of american democracy.

- the expansion of governmental activity.

- the decline of governmental authority.

(the democratic challenge to authority, decline in public confidence and trust, the decay of the party system, the shifting balance between government and opposition)

- the democratic distemper - consequences.

- the democratic distemper - causes.

- conclusion- towards a democratic balance.

- japanese democracies governability.

(external conditions, domestic conditions and capabilities)

- changing values, new generations and their impact on the governability of japanese democracy.

(political beliefs, social and economic values)

- consequences for the future perspectives on the governability of japanese democracy.

(time lag, decline of leadership and delay of decisions, vagaries of urban educated nonpartisans, the place of the communists in the multiparty system, what will happen?)

- the changing context of democratic government.

- consensus without purpose : the rise of anomic democracy.

- the dysfunctions of democracy.

(the delegitimation of authority, the overloading of government, the disaggregation of interests, parochialism in international affairs)

- variations among regions.

पश्चिम युरोप, अमेरिका आणि जपान यांच्या लोकशाही व्यवस्थेच्या सद्यस्थितीचा हा अभ्यास आहे. या शीर्षकांवर एक नजर टाकली तरीही या विषयाची व्याप्ती किती मोठी आहे हे समजून येते. आपल्या देशात होणारी लोकशाहीची आणि राजकीय व्यवस्थांची चर्चा याच्या तळाशी तरी पोहोचते का? राजकीय नेते, कार्यकर्ते यांना सोडून द्यावे लागेल. कारण त्यांना यासाठी वेळही नाही आणि त्यांना त्याची गरजही नाही. परंतु सामान्य माणूस, समाजाचे मानस घडवणारे आणि समाजाचे विचार घडवणारे- लेखक, विचारवंत, कलावंत, प्राध्यापक, पत्रकार यांचे चित्र काय आहे? मनमोहनसिंग मौनीबाबा, मोदी हिटलर, व्यवस्थेला लकवा, नोकरशाहीवर पकड नाही, हा हे म्हणाला अन तो ते म्हणाला; हेच करण्यात आपण धन्यता मानायची. बास. आपल्याला कळकळ आहे का? अन ती प्रामाणिक आहे का?

god save the nation.

- श्रीपाद कोठे

२८ जुलै २०१८